Ovülasyon indüksiyonu konusunda daha fazla detay
Ovülasyon/yumurtlama, progesteron hormonunu ölçmek üzere yapılan bir kan testi ile teyit edilebilir. Yumurtlamayı tebit etme yöntemleri:- İdrar ile LH testi (yumurtlama tespit kiti): Birçok kadın idrar ile yumurtlama tespit kitlerini halihazırda kullanıyor olacaktır. Bu kitler yumurtlamadan yaklaşık 24 saat önce meydana gelen yumurtlama öncesi LH artışını tespit eder. Cinsel ilişki için en iyi zaman LH artışından 24 ile 36 saat sonrasıdır.
- Ultrason ile döngü izleme: ‘En büyük folikülün’ gelişimi (belli bir döngüde salınması muhtemel olan yumurtayı içeren folikül) ultrason ile izlenebilir. Hekiminiz beklenen yumurtlamadan dört ile beş gün önce izlemenin başlamasını düzenleyecektir. Eğer bir kadın doğurganlığa yardımcı bir hormon tedavisi görüyorsa, aynı anda gelişen birden fazla uygun folikül olabilir.
Yumurtlama ile ilgili problemler (yumurtlama/ovülasyon bozuklukları)
Kadınların neden düzenli olarak yumurtlamadığına dair birçok muhtemel neden vardır. Bazı kadınların normal hormon yollarının etkili şekilde çalışmadığı anlamına gelecek şekilde beyin ile yumurtalıklar arasında sinyalleşme problemi vardır. Bu da düzensiz, nadir yumurtlamaya ya da hiç yumurtlama olmamasına yol açar. Bu durum çok yüksek seviyede egzersiz yapan kadınlarda ve normalden zayıf olan kadınlarda görülür. Ayrıca uçuş görevlileri gibi vardiyalı çalışan kadınlarda da görülür.Bazı kadınlarda uzun adet döngüleri ya da nadir adet görme ya da hiç adet görme, bazı hormonların aşırı faaliyeti ile ilişkilendirilen, bazen ise kilo alımı, yüzde ve vücutta aşırı kıllanma ve insülin direnci ile kendini belli eden polikistik over sendromu (PCOS) vardır.
Çeşitli başka hormonsal dengesizliklerde düzensiz yumurtlamaya neden olabilir.
Prolaktin salgısı ya da tiroit fonksiyonu anomalileri gibi çeşitli başka hormonal dengesizlikler de düzensiz yumurtlamaya neden olabilir.Yumurtlama bozukluğunun bir başka ciddi nedeni de erken menopozdur. Bu geçici ya da kalıcı olabilir. Yumurtalıklar yumurta rezervlerini tükettiğinde bu çoğunlukla erken menopoza yol açar. Bu durum ovülasyon indüksiyon tedavisine yanıt vermeyecektir ve kısırlık uzmanınız donör yumurta kullanımı seçeneğini sizinle konuşmak isteyebilir.
Çok nadiren de erken yumurtalık bozulması gelişmesi ve küçük yumurtaların ve foliküllerin hasar görmesiyle yumurtalıklar ile ilgili ciddi bir problem olabilir. Bu geçici ya da kalıcı olabilir ve ovülasyon indüksiyon tedavisinin kullanılmasıyla yardımcı olunamayacak tek yumurtlama problemidir.
Ovülasyon İndüksiyonu (Yumurta Takibi)
Yumurtlama ile ilgili bozuklukları tedavi etmek için çeşitli tedaviler vardır.En sık kullanılan ilaç klomifen sitrat isimli oral yolla alınan bir ilaçtır. Klomifen östrojen reseptörlerini bloke eder böylelikle beyni daha fazla folikül uyarıcı hormon (FSH) üretmesi yolunda tetikleyerek çalışır. Bu normalde bir ya da daha fazla olgun folikül gelişimi ve onu takip eden yumurtlama ile sonuçlanacaktır. Klomifenin sık görülen bir yan etkisi östrojen reseptörlerinin bloke edilmesinden dolayı oluşan geçici sıcak basmalarıdır.
Çok kullanılan bir başka ilaç da FSH enjeksiyonlarıdır. Bunlar folikül(ler) oluşturmak amacıyla doğrudan yumurtalıklar üzerinde çalışır.
Her iki ilaç da, özellikle FSH enjeksiyonları, birden fazla folikül oluşmasına, böylelikle çoklu gebelik riskine yol açabilir. Bu nedenle hekiminiz bu foliküllerin sayısı ve büyüme hızını belirlemek üzere düzenli ultrason taraması yapacaktır. Birden fazla folikül gelişiyorsa, hekiminiz çoklu-foliküler yumurtlama riskini sizinle görüşecektir.
Nadiren folikül gelişimi için luteinizan hormon (LH) isimli bir başka ilaç kullanılır.
Folikül oluştuktan sonra, kısırlık uzmanınız folikülden yumurta bırakılmasını tetiklemek üzere bir tane daha sentetik insan koryonik gonadotropini (hCG) enjeksiyonu kullanabilir.
Doğurgan süre tetiklemeden sonraki 36 saattir.
Klomifen ya da FSH doğru zamanda cinsel ilişki ya da aşılama (İUİ) ile beraber kullanılabilir (bu da spermin rahme doğru zamanda verilmesini sağlar). Aşağıdakiler aracılığıyla ovülasyon indüksiyonu döngüleri takip edilebilir:
- Folikül gelişimini kontrol etmek için vajinal ultrason taraması ve/veya idrar testleri,
- Hormon seviyelerini gözlemlemek için idrar ve kan testleri kombinasyonu.