Nedenler:
Yetersiz ıslaklık: premenopozal kadınlarda uyarılmanın az veya yetersiz olması en önemli nedendir. Postmenopozal kadında en önemli neden vajinal mukoza atrofisidir. Yetersiz ıslaklığın nedeni hormonal, psikolojik veya genellikle birliktedir. Vajinal kuruluk siklus ortasında, gebelikte veya süt veren kadınlarda, oral kontraseptif kullanımında olabilir.
Vulvovajinitler (kandidal, herpetik, trikomonal veya bakterial olabilir, genellikle kaşıntı ve akıntı eşlik eder)
Vulvar / introital skarlar (epizyotomi, vajen ön duvar onarımı, kadın sünneti)
Vulvada cilt hastalıkları (liken sklerosis, distrofiler, kanserler)
Bozulmamış kızlık zarı
Kızlık zarında darlık
Vulvar Vestibulit (yüzeyel disparonin en yaygın formudur. Vulvar vestibulda hassasiyet ve eritem vardır. Bu hastalarda mukozada morfolojik, nörokimyasal ve fonksiyonel değişiklikler olduğu ve bu durumun ağrısız uyarana karşı ağrı gelişmesine neden olduğu gösterilmiştir.
Vajinal adenosis (endometriotik dokunun vajen duvarında olması)
Rahim ağzı kanserleri
Yabancı cisim (unutulmuş tampon, pesser, kondom)
Vajinal allerji ( spermisitler, lastik, latex allerjisi)
Üretrit
Sistit
Anatomik (kısa vjina, seks partnerleri arasında büyüklük uyumsuzluğu
Pelvik enflamatuar hastalık (chlamydia, gonococcus)
Pelvik ağrı sendromu (dismenore, anemisiz fazla kanama, genel karında şişlik ve rahatsızlık hissi, disparoni ve pelvik ağrı ile karakterizedir ve herhangi bir anatomik veya organik anormallik tesbit edilemez. Pelvik venlerde biraz konjesyon vardır.)
Kabızlık
Endometrioz
Uterin retroversiyon (overler Douglasa inmiştir)
Servikal patolojiler (enfeksiyon, inflamasyon, skar dokusu)
Dış gebelik
Midsiklüs ağrısı
Menstrüasyonda disparuni
Rahim patolojileri (miyomlar, adenomyozis, rahim içi aracın kayması, kanser)
Pelvik tümör invazyonu (herhangi bir tümör pelvik sinir pleksuslarını tutarsa ağrı olabilir)
Cerrahi veya radyoterapiye bağlı pelvik skar oluşumu
Mesane hastalıkları (enfeksiyon, taş, kanser, sistit)
Gastrointestinal sistem patolojileri (appendisit, kolesistit, divertikülit, apse, tümör, irritabl barsak hastalıkları, mezenterik adenit)
Ortopedik patolojiler
Gebelik (özellikle 3. trimesterde)
Düşük vücut ağırlığı veya anorexia nervosa
TANI
Semptomlar ve bulgular çok önemlidir ve iyi değerlendirlmesi gerekir.
Fizik Muayene
Genel fizik muayene sonrası detaylı bir jinekoloji muayene yapılmalıdır. Pelvik kasların tonusu ve eksternal yapıların ıslaklığı not edilmelidir. Eksternal genital bölgenin visual muayenesi, displazi varlığında biyopsi gerektirir. Yüzeysel disparonide pamuk çubuk testi faydalıdır.
Vajinal duvardan materyal alıp salin ve KOH testi yapılabilir.
Digital ve bimanuel pelvik muayene yapılıp, hassas olan bölgeler sorulmalıdır.
Hastaları zorla muayene etmemek gerekir.
Klinik İnciler
- Daha önce seksüel kötü kullanım olması kendini disparoni ile gösterebilir
- Yüzeyel disparoni genellikle atrofi, vajinit gibi lokal nedenlere bağlıdır
- Derin disparoni genellikle endometrioz, over kistleri gibi pelvik hastalıklara ikincildir
- Birliktelikteki problemler disparoninin yaygın nedenidir.
- Batında kan veya pü bulunduğunda genellikle ağrı dizlerin karına çekilmesi ile azalır veya sık sık defekasyon isteği doğurur.
- Etiyoloji çok çeşitlidir. İyi öykü almak çok önemlidir.
- Disparoni şikayeti üzerinde çok durulmaz, oysa genellikle altta yatan patolojinin bir bulgusudur.
Amaç; Organik patolojiler ekarte edilmelidir.
Hastanın gerçek yakınması üzerinde durulmalıdır.
Organik nedenlerin tanısını koymak, hemen tedavi etmek gerekir.
Psikolojik disparoni nedenleri tanımlanmalı ve uzmana yönlendirilmelidir
