Modern ve etkin kontraseptif yöntemlerden olan rahim içi araçların (RIA) kullanımları yeni olmakla birlikte, rahim içine yerleştirilecek bazı maddelerin gebeliği önleyebileceği Hipocrat zamanından beri bilinmektedir.
Etki Mekanizması: RIA'ların etki mekanizmaları şöyle özetlenebilir.
1) RIA'lar hormonları etkilemez, ovulasyon devam eder.
2) RIA rahimde yabancı cisim reaksiyonu oluşturmakta, spermleri etkisiz hale getirmekte hatta döllenme olursa döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesini engellemektedir.
3) Bakır içeren RIA'lar yabancı cisim reaksiyonuna ek olarak, bakırın servikal mukusa etkisi ile sperm transportunu bozması spermi ve döllenmiş yumurtayı yıkıma uğratması veya endometriumu bozarak, döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesini engellemesi söz konusudur.
RIA'ların teorik etkinliği %95-99'dur. Dışarı atılması %5-12'dir.
YAN ETKİLERİ:
Kanama: RIA uygulandıktan sonra özellikle ilk birkaç ayda lekelenme biçiminde ara kanamaları ve adet miktarında artma görülebilir.
Ağrı: RIA uygulananlarda en sık rastlanan ağrı türü özellikle uygulamayı izleyen 5-10 dakika içinde hissedilen kramp şeklinde ağrı olup rahime yerleştirilen yabancı cismi atmak için gösterilen reaksiyona bağlıdır. Aynı tür ağrı adetler sırasında da oluşabilir. Bu ağrı hekim tarafından önerilecek ağrı kesicilerle giderilir.
Enfeksiyon: RIA ile ilişkili enfeksiyonlar genellikle ya uygun hasta seçilmemesi yada steril olmayan şartlarda RIA takılmasına bağlıdır.
RIA takıldıktan birkaç ay sonra görülen enfeksiyonlar daha ziyade cinsel temasla bulaşan hastalıklarla ilgilidir. Bu nedenle RIA'lar birden fazla partneri olan cinsel temasla bulaşan hastalıklar için riskli olan kadınlara takılmamalıdır. Zira oluşan enfeksiyon RIA kanalıyla hastalarda üst genital sisteme yayılabilmektedir.
RIA takılmasının sakıncalı olduğu durumlar:
1) gebelik
2) rahim ağzı ve rahim kanseri
3) pelvik enfeksiyon
4) dış gebelik öyküsü
RIA takılmadan önce hastaya yeterli eğitim verilmeli hastanın RIA için uygun olup olmadığı araştırılmalıve iyi bir jinekolojik muayene yapılmalıdır. RIA'nın adetin son günlerinde takılması avantajlıdır. Bu dönemde gebelik olasılığı yok sayılır, rahim ağzı yumuşak ve açıktır. RIA takılması için uygun bir zamanlamadır.
Modern bakırlı RIA'lar yakınma ve yan etki olmadığı takdirde 5 yıl hatta daha uzun süre kullanılabilir ve gebeliği etkili bir şekilde önlemektedir.
Etiketler: