Her ailenin istediği zaman istediği kadar çocuk sahibi olması anlamına gelen aile planlaması bir insanlık ve kadınlık hakkıdır.
I) Geleneksel yöntemler
a) geri çekme yöntemi
b) post coital duş
c) emzirmenin uzatılması
d) kondom
e) vajinal diafram
f) spermisit
g) ritm (takvim) metodu
II) Modern yöntemler
a) doğum kontrol hapları
b) rahim içi araçlar
c) depo progestinler
d) cerrahi sterilizasyon
GELENEKSEL METODLARI
Geri Çekme Yöntemi: Bilinen en eski yöntemlerden biridir ve ülkemizde en sık uygulanan yöntemdir. İlişki esnasında erkeğin boşalmadan hemen önce penisi geri çekmesinden ibarettir. Başarısızlık oranı çok yüksektir. Erkeğin kendini kontroldeki zorluk ve kadının orgazmının çoğu kez yarıda kesilmesi önemli dezavantajdır. Güvenilir bir yöntem değildir.
Temas Sonrası Duş: Teorik olarak temas sonrası su veya sirke ile yapılan duşun spermleri vajenden uzaklaştırabileceği düşünülmekte ise de, temasdan 90 saniye sonra bile spermin rahim ağzından içeri girebildiği gösterilmiştir. Etkin bir yöntem değildir.
Emzirmenin Uzatılması Doğum sonrası emziren kadınların yumurtlamanın engellenmesi nedeniyle daha az doğurgan oldukları bilinmekte ve emzirmenin uzatılarak gebelikten korunma çok eskiden beri uygulanan bir yöntemdir. Düzenli ve sık sık emziren ve adet görmeyen kadınların doğum sonrası ilk 6 ay uygulayabilecekleri bir yöntemdir. Daha sonraki dönemlerde etkinliği giderek azalmaktadır. Buna rağmen doğum sonrası dönemde kondom, rahim içi araç gibi alternatif yöntemler önerilmektedir.
Kondom (prezervatif): Lastik ve latex'den yapılmakta cinsel ilişkiden önce penise geçirilerek spermin vajende teması önlemektedir. Dünyada ve ülkemizde çok yaygın uygulanmaktadır. Kondomların en büyük avantajı aynı zamanda cinsel temasla bulaşan hastalıklara koruyucu özelliği olmasıdır. Bu nedenle birden çok partneri olan veya şüpheli ilişkilerde özellikle önerilmektedir. Dezavantajı ise her iki partneride muhtemel olarak temas esnasında aldığı zevkte kısmi azalma olmasıdır. Kullanmadan önce kondomun şişirilerek test edilmesi ve kondoma ek olarak spermisit kullanılması etkinliğini ve başarı yüzdesini arttıracaktır.
Spermisit Ajanlar Spermisit vajinal jel, krem ve fitil hem kimyasal olarak sperm öldürücü etkisine hem de spermlerin rahim ağzından geçmesi için mekanik bariyer etkisine sahiptirler. Cinsel temastan belirli bir süre önce vajene yerleştirilirler. Kondom veya diafram ile birlikte kullanıldığında etkinlik oranı artmaktadır.
Takvim Yöntemi Bu yöntem siklusun, yumurta ile spermin karşılaşabileceği döneminde cinsel temas yapılmamasından ibarettir. Aslında yumurta ömrü 12-24 saat spermin ise 36-48 saat olduğunda beklenen yumurtlama döneminden 3 gün önce 3 gün sonra yapılacak cinsel perhizin teorik olarak etkili olması beklenmektedir. Ovulasyon tayini bazal vücut ısısı tayini veya kan LH seviyesi saptanarak yapılabilir ise takvim yönteminin başarısı arttırılabilir. Yine de modern çağda güvenilir ve etkili bir yöntem olarak önerilmemektedir.
Etiketler: